Inhoud

Steenwijkerland (Nedersaksisch: Steenwiekerlaand of Stienwiekerlaand) is een gemeente in de Kop van Overijssel in de Nederlandse provincie Overijssel. De gemeente telt 43.315 inwoners en heeft een oppervlakte van 322 km².

De gemeente grenst in het noorden aan de Friese gemeenten De Friese Meren en Weststellingwerf, in het noordoosten en oosten aan de Drentse gemeenten Westerveld en Meppel, in het zuiden aan de Overijsselse gemeenten Staphorst en Zwartewaterland en in het westen aan de Flevolandse gemeente Noordoostpolder.

De gemeente is op 1 januari 2001 ontstaan en omvatte de per die datum opgeheven gemeenten Brederwiede, Steenwijk en IJsselham. Aanvankelijk was de naam van de nieuwe gemeente ook Steenwijk, maar op 1 januari 2003 werd de gemeente hernoemd tot Steenwijkerland. De gemeente komt grotendeels overeen met het historische Land van Vollenhove, naast Twente en Salland de derde landstreek van Overijssel.

In de gemeente ligt het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Het een laagveengebied van ca 10.000 ha dat zijn vorm kreeg door de intensieve vervening. Hierdoor is een afwisselend geheel ontstaan van open water in de vorm de de Wieden en smalle legakkers, petgaten en vele vaarten die vroeger belangrijke verkeersaders vormden. De landbouwgronden werden gebruikt voor rietteelt en extensieve veeteelt. De verschillende stadia van verlanding zijn aanwezig en zorgen voor gevarieerd geheel van biotopen. Het kenmerkende laagveengebied is als toeristisch gebied in trek en wordt intensief gebruikt voor recreatie, waarbij het zwaartepunt ligt op de varende recreatie. Ook de dorpen Giethoorn en Dwarsgracht worden gekenmerkt door de vele vaarten, waarover het transport in het verleden en in het geheel, en in de 21e eeuw nog deels, per punter plaatsvindt.

In de polders buiten het nationaal park zijn intensievere vormen van landbouw te vinden.

De gemeente Steenwijkerland heeft na de eeuwwisseling een sterke economische groei gekend. Belangrijke redenen voor deze groei zijn de gunstige ligging van de gemeente en de goede bereikbaarheid via weg en spoor. De gemeente wordt bediend door de A32, N331, N333 en de N334. Vanaf het Intercitystation Steenwijk kan men elk halfuur naar Heerenveen, Leeuwarden en Zwolle. De treinen naar Zwolle rijden éénmaal per uur door naar Utrecht en Rotterdam en éénmaal per uur naar Amsterdam, Schiphol en Den Haag.

De streektaal in een groot deel van de gemeente (ten noorden van de lijn Blokzijl-Wanneperveen) is Stellingwerfs, een Nedersaksisch dialect dat ook in twee aangrenzende gebieden - de Friese Stellingwerven en het grootste deel van het Drentse Westerveld - gesproken wordt. De dialecten in het overige deel van de gemeente vallen onder het Sallands.